Sławni z Doliny Aosty, kim są?

Francesco Nex, tytuł obrazu: Kobieta, która kochała konie, 1965 r.

Francesco Nex, tytuł obrazu: Kobieta, która kochała konie, 1965 r.

Dzisiejszy wpis powstał w ramach projektu Klubu Polek na obczyźnie i dzięki niemu dowiecie się jakie słynne osobistości pochodzą z Doliny Aosty. Powinnam opisać słynne osoby z Włoch, ale ponieważ blog jest o alpejskim regionie, to wydawało mi się logiczne skupić się wyłącznie na sławnych waldotańczykach. Myślałam, że znalezienie dziecięciu osób pochodzących z tak małego regionu (cały region Doliny Aosty liczy 125 tys. mieszkańców) a, które dodatkowo urodziły się nie dalej jak w XX wieku okaże się sporym wyzwaniem, ale dałam radę i tylko w dwóch przypadkach przekroczyłam ramy czasowe, ale naprawdę było warto!

Oto wybrana przeze mnie dziesiątka, która nie ogranicza się bynajmniej do medalistów sportów zimowych. Na liście znajduje się alpinista, biegaczka narciarska, polityk, fotograf natury, przedsiębiorca, malarz – artysta, historyk, teolog, wynalazca, a nawet przemytnik :-).

Continue reading

Franko – prowansalski: język Doliny Aosty!

Słynna we Włoszech książeczka dla dzieci o przygodach Pimpy, przełożona na franko - prowansalski

Słynna we Włoszech książeczka dla dzieci o przygodach Pimpy, przełożona na franko – prowansalski

Dolina Aosty to prawdziwa mieszanka językowa. Włoski, francuski oraz franko – prowansalski, zwany również patois, arpitano (od mieszkańców Alp) lub grayèn (język mieszkańców Alp Graickich) mieszają się tutaj na każdym kroku.

Który z tych trzech języków dominuje w Dolinie Aosty, jak to się stało, że tyle jest odmian patois ile kościelnych dzwonów w całym regionie, oraz jak nasza polsko – waldotańska rodzina odnajduje się w tym całym galimatiasie? Dziś opowiem wam właśnie o tych ciekawostkach!

Obecność w Dolinie Aosty trzech języków czyli włoskiego, francuskiego oraz franko – prowansalskiego jest ściśle związana z historią tego regionu, a każdy język ma swoje miejsce w historii.

Dolina Aosty, aż do zjednoczenia Włoch była silnie związana z Francją i język francuski od epoki średniowiecza był zarówno językiem urzędowym jak i językiem elit. W okresie faszyzmu zakazano używania tego języka, a cały region poddano silnej italianizacji. Dopiero po II Wojnie Światowej i uchwaleniu w 1948 roku autonomicznego statutu regionu Doliny Aosty zrównano prawnie język włoski z językiem francuskim. Efekty są widoczne do dziś. Już w przedszkolach dzieci uczą się języka francuskiego na równi z językiem włoskim, system szkolnictwa przewiduje równą ilość godzin danego przedmiotu w dwóch językach i każdy ma obowiązek zdać maturę z francuskiego. To nie wszystko.

Continue reading

Tradycje bożonarodzeniowe w Dolinie Aosty

Jarmark bożonarodzeniowy w Dolinie Aosty. Centrum Aosty Marche Vert Noel.

Jarmark bożonarodzeniowy w Dolinie Aosty. Centrum Aosty Marche Vert Noel.

Dziś opowiem wam o tradycjach bożonarodzeniowych  w Dolinie Aosty, co myślę, że was nie dziwi, biorąc pod uwagę magiczny czas zbliżających się Świąt. Wpis zainspirowany projektem Klubu Polki na obczyźnie, do którego należę i w którym dziewczyny od kilku tygodni opowiadają jak wyglądają, nie tylko tradycje, ale również cała świąteczna otoczka w najróżniejszych zakątkach świata. Swoją drogą bożonarodzeniowy projekt okazał się ciekawą lekcją kultury i pozwolił mi odkryć mnóstwo interesujących tradycji. Ja za to napiszę jak to wygląda z bliska w Dolinie Aosty, małym, alpejskim regionie, w którym tradycje świąteczne są istną przeplatanką pomiędzy historią, religią i komercją.

Święta Bożego Narodzenia i cały okres poprzedzający to wydarzenie są magiczne również w Alpach. Wszystko zaczyna się tradycyjnie 8 grudnia wraz ze świętem kościelnym Niepokalanego poczęcia Najświętszej Maryi Panny, w dniu ustawowo wolnym od pracy. Tego dnia przystraja się choinkę, kiedyś była to żywa jodła pospolita, dziś, wraz z postępem ekologii i świadomości społeczeństwa, coraz częściej drzewko zastępuje sztuczna imitacja. Choinkę przystraja się w prawdziwe cuda i krążąc po jarmarkach bożonarodzeniowych można znaleźć mnóstwo ręcznie wykonanych ozdób poczynając od szydełkowych bombek, poprzez pomysłowe mikołaje z korka czy filcowe lub koronkowe zawieszki.

Continue reading